ตรวจสุขภาพจิตคืออะไร เมื่อไหร่ควรตรวจ ค่าใช้จ่ายแพงไหม?
การ
ตรวจสุขภาพจิตไม่ใช่เรื่องน่าหวาดกลัวหรือน่ากังวล แต่เป็นหนทางที่จะบำบัดรักษาความรุนแรงของโรคได้
โรคเกี่ยวกับสุขภาพจิตมักเป็นโรคที่คนส่วนใหญ่หลีกเลี่ยงไม่ไปพบแพทย์ ทั้งนี้เพราะคิดว่าตัวเองไม่ได้ป่วย สามารถบำบัดรักษาตัวเองได้ หรือกังวลว่าหากไปตรวจสุขภาพจิตแล้วจะถูกมองว่าผิดปกติ ทำให้อัตราผู้ป่วยโรคทางสุขภาพจิตสูงขึ้น และอัตราการฆ่าตัวตายจากปัญหาทางสุขภาพจิตสูงก็ตามไปด้วย แต่ที่จริงแล้วการตรวจสุขภาพจิตเป็นหนึ่งในหนทางที่ดีที่สุด ที่จะช่วยฟื้นฟูสภาพร่างกายและจิตใจ ทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นและสามารถกลับไปใช้ชีวิตได้อย่างปกติในสังคม
สถานการณ์ปัญหาด้านสุขภาพจิตของชาวไทย
จากสถิติของกรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุขพบว่า ในปี พ.ศ. 2561 บ้านเรามีผู้ป่วยจิตเวชทั้งผู้ป่วยนอกและผู้ป่วยในประมาณ 2 ล้านราย และอัตราการฆ่าตัวตายอยู่ที่ 16 คนต่อประชากร 1 แสนคน นับเป็นประเทศที่มีอัตราการฆ่าตัวตายสูงที่สุดในอาเซียน และอยู่สูงเป็นอันดับ 28 ของโลก
จากการศึกษาทางการแพทย์ถึงสาเหตุการฆ่าตัวตายส่วนใหญ่พบว่า ผู้ฆ่าตัวตาย สําเร็จประมาณ 9 ใน 10 มีความเจ็บป่วยทางจิตเวชอย่างใดอย่างหนึ่งขณะฆ่าตัวตาย โดยมีสาเหตุสําคัญคือ ภาวะซึมเศร้าและการติดสุรา เพราะฉะนั้นปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพจิตจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้าม หากมีอาการต้องสงสัย ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพจิตทันที
การ
ตรวจสุขภาพจิตคืออะไร?
การตรวจสุขภาพจิตคือ การตรวจประเมินสุขภาพจิตของผู้เจ็บป่วย เบื้องต้นคุณหมอจะสอบถามอาการ ประวัติความเจ็บป่วย รวมทั้งสังเกตอาการและพฤติกรรมของผู้เจ็บป่วยร่วมด้วย โดยผู้เจ็บป่วยบางรายที่ภาวะจิตใจซับซ้อนหรือผู้เจ็บป่วยไม่รู้ตัวเพียงพอ หมอจะใช้แบบสอบถามทางจิตวิทยาเพื่อประเมินระดับความรุนแรงของอาการร่วมด้วย นอกจากนี้อาจมีการตรวจทางระบบประสาทเพิ่มเติม ก็เพราะว่าบางครั้งอาการผิดปกติที่เกิดขึ้นก็มีสาเหตุมาจากความผิดปกติทางสมอง การตรวจสุขภาพจิตจึงถือเป็นจุดเริ่มต้นของการวางแผนรักษาที่ดีที่สุด
โรคที่เกี่ยวกับสุขภาพจิตคืออะไร เกิดจากสาเหตุอะไร มีโรคอะไรบ้าง?
โรคที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพจิต หรือโรคทางจิตเวชคือ ความผิดปกติทางจิตใจ พฤติกรรม อารมณ์และบุคลิกภาพ ซึ่งส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของผู้เจ็บป่วยและคนรอบข้าง โดยปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญหาสุขภาพจิตมี 2 ปัจจัยหลักๆ คือ
- ปัจจัยภายนอก อาทิเช่น ปัจจัยด้านสังคม ความเป็นอยู่ ปัญหาในชีวิตประจำวัน ปัญหาเรื่องงาน เศรษฐกิจ ครอบครัว การสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก เป็นต้น
- ปัจจัยภายใน เช่น โรคทางสมอง อุบัติเหตุที่ส่งผลกระทบทางสมอง โรคพิษสุราเรื้อรัง รวมทั้งสารเคมีในร่างกายที่ไม่สมดุลทำให้เกิดความเครียดหรือความเศร้าสะสม รวมถึงสาเหตุทางพันธุกรรม เป็นต้น
โรคทางจิตเวชซึ่งควรเข้ารับการตรวจสุขภาพจิตที่พบส่วนใหญ่ มีดังนี้
- โรคซึมเศร้า คนไข้เป็นส่วนใหญ่จะมีอาการหมดหวัง หดหู่ เหนื่อยหน่าย เก็บตัว ไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง ไม่เห็นความสำคัญของการมีชีวิตอยู่ ซึ่งหากคนไข้ไม่ได้รับการรักษามีโอกาสเสี่ยงที่จะฆ่าตัวตายสูงมาก
- โรคไบโพลาร์ หรือโรคอารมณ์สองขั้ว คนป่วยจะมีความผิดปกติทางอารมณ์เปลี่ยนแปลงไปมา ระหว่างช่วงซึมเศร้า และช่วงที่อารมณ์ดีเกินปกติ โดยในช่วงซึมเศร้า ผู้ป่วยจะมีอาการเหมือนโรคซึมเศร้า หดหู่ หมดกำลังใจ สิ้นหวัง และอาการจะค่อยๆ ดีขึ้น ต่อจากนั้นจะเข้าสู่ช่วงอารมณ์ดีเกินปกติ ผู้ป่วยจะรู้สึกมีพลัง อารมณ์ดีมาก พูดคุยเยอะ ไม่ค่อยฟังเสียงคนรอบข้าง กล้าได้กล้าเสีย ไม่สามารถควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ บางครั้งอาจขาดความยั้งคิด คิดว่าตนเองสามารถทำสิ่งใดก็ได้ จนอาจเป็นอันตรายได้
- โรคจิตเภท คนไข้อาจมีอาการประสาทหลอน หูแว่ว พูดคนเดียว หวาดระแวง ซึ่งหากไม่รีบรักษาจะทำให้อาการแย่ลงและรักษาได้ยากขึ้น ผู้เจ็บป่วยโรคนี้จำเป็นต้องใช้ยาไปตลอดชีวิต หากหยุดยา อาจทำให้อาการกำเริบได้
- โรควิตกกังวล เป็นโรคที่แสดงอาการกังวลมากเกินกว่าปกติ ผู้เจ็บป่วยจะมีอาการ ตัวสั่น หัวใจเต้นเร็ว เหงื่อแตก นอนไม่หลับ ปวดหัว เครียด หวาดกลัว กระสับกระส่าย อยู่นิ่งไม่ได้ โดยมีอาการต่อเนื่องยาวนานมาก
- โรคแพนิก เป็นโรคที่เกิดจากความผิดปกติของระบบประสาทที่ไวต่อสิ่งกระตุ้นกว่าปกติ ผู้ป่วยจะมีอาการหัวใจเต้นเร็ว เหงื่อแตก ตัวสั่น หายใจติดขัด วิงเวียนศีรษะ โดยอาการจะเกิดขึ้นประมาณ 15-20 นาทีแล้วค่อยๆ หาย ซึ่งอาจเกิดขึ้นโดยมีสาเหตุกระตุ้น เป็นต้นว่า สถานการณ์ที่ตึงเครียด บีบคั้น หรือไม่มีสาเหตุกระตุ้นก็ได้
ติดตามอ่านบทความเรื่อง ตรวจสุขภาพจิต ต่อได้ที่
Website :
https://www.honestdocs.co/mental-health-check
