จัดฟันบางนา: เคล็ดลับการเลือกแปรงสีฟันการทำความสะอาดช่องปากและฟัน เรียกว่าเป็นกิจวัตรประจำวันเลยก็ว่าได้ เพราะการแปรงฟันสามารถช่วยกำจัดคราบจุลินทรีย์และเศษอาหารที่อาจตกค้างอยู่ภายในช่องปากสิ่งเหล่านี้เป็นสาเหตุของการเกิดโรคฟันผุ โรคเหงือกอักเสบเพราะฉะนั้น เราจึงต้องเอาใจใส่ในเรื่องของความสะอาดของสุขภาพช่องปากและฟัน โดยการทำความสะอาดฟันนั้นจะต้องใช้แปรงสีฟัน ที่เป็นเครื่องมือสำคัญในการทำความสะอาดช่องปาก นอกจากนี้ การเลือกแปรงสีฟัน ก็ยังมีความสำคัญไม่แพ้กัน เพราะในปัจจุบันมีแปรงสีฟันมีให้เลือกหลากหลายแบบ ไม่ว่าจะเป็นแบบนุ่ม แบบเรียวแหลม แบบงอ ซึ่งเราต้องเลือกให้เหมาะสมกับความต้องการและความสะดวกในการทำความสะอาดช่องปากและฟัน แต่แปรงสีฟันแบบไหนที่เหมาะสมกับเรา ควรเลือกแบบไหนให้เหมาะสมกับสุขภาพฟัน
วันนี้ทางคลินิกเราจะมาพูดถึงการเลือกใช้แปรงสีฟันให้เหมาะสมและให้ดีต่อสุขภาพด้วย แปรงสีฟันเป็นผลิตภัณฑ์ที่จำหน่ายในท้องตลาดและจะมีรูปร่างหน้าตาที่แตกต่างกันกับความต้องการและวัตถุประสงค์ในการใช้งาน โดยแปรงสีฟันจะแบ่งเป็น 4 ประเภท ตามขนาดโดยใช้อายุของผู้ใช้งานเป็น เกณฑ์ได้แก่ แปรงสีฟันสำหรับเด็กต่ำกว่า 3 ปี แปรงสีฟันสำหรับเด็ก 3-6 ปี แปรงสีฟันสำหรับเด็ก6- 12 ปี และสุดท้ายคือแปรงสีฟันสำหรับผู้ใหญ่ซึ่งก็จะมีขนแปรงที่แตกต่างกันออกไป โดยจะแบ่งเป็น 2 ชนิดคือ ตามความอ่อน แข็งของขนแปรง คือชนิดนุ่มและชนิดปานกลาง ซึ่งเราสามารถเลือกหาเลือกใช้ได้ตามความต้องการของเราเพราะสุขภาพช่องปากที่ดี ควรเริ่มจากการแปรงฟันที่ถูกวิธี เพราะฉะนั้น เราควรเลือกแปรงสีฟันให้เหมาะกับการใช้งาน เพราะถ้าหากเลือกผิดประเภท อาจทำให้เกิดปัญหาสุขภาพช่องปากและฟันตามมาได้ในอนาคต
สำหรับคุณสมบัติและลักษณะของแปรงสีฟันที่ดีนั้น จะขึ้นอยู่กับ ขนแปรง ไม่ควรเป็นเหลี่ยมมุม มีขนาดไม่ใหญ่จนเกินไปและสามารถเข้าไปทำความสะอาดฟันได้ทุกซี่ ภายในช่องปาก ขนแปรงควรทำจากไนลอน ชนิดอ่อนนุ่ม มี 3-4 แถว เพื่อช่วยพยุงเมื่อได้รับแรงกดเวลาแปรงฟัน ซึ่งขนแปรงแต่ละเส้น ก็จะมีการหมุนปลายเพื่อไม่ให้ปลายคม ซึ่งอาจจะทำให้เกิดอันตรายต่อเหงือกและผิวฟันได้นั่นเอง นอกจากนี้ ด้ามแปรงของแปรงสีฟันก็มีผลด้วยเช่นเดียวกัน เราควรเลือกด้ามแปรงที่ตรงหรือทำมุมเล็กน้อย เพื่อให้สามารถใช้งานได้ง่าย ที่สำคัญการเลือกใช้แปรงสีฟัน ควรอ่านฉลากก่อนซื้อ เช่น ดูชนิด ขนแปรง เช่น อ่อนนุ่ม ปานกลาง หรือแข็ง ลักษณะปลายขนแปรงมน คมปลายตัด ปลายเรียวและควรอ่านวิธีการใช้ข้อแนะนำ วันเดือนปีที่ผลิต ผู้ผลิตเครื่องหมายการค้าให้ชัดเจน เพราะนอกจากการเลือกซื้อแปรงสีฟันด้วยตนเองแล้ว บางคนอาจจะขอคำแนะนำจากทันตแพทย์ ให้ช่วยแนะนำชนิดของแปรงสีฟันที่เหมาะสมกับช่องปาก แปรงสีฟันบางรุ่นจะมีฉลากและเครื่องหมายรับรองคุณภาพบนผลิตภัณฑ์ด้วย แต่ถ้าหากเราเลือกใช้แปรงสีฟันที่มีขนแปรงแข็ง เพราะคิดว่าแปรงสีฟันที่มีขนแปรงแข็งน่าจะสามารถทำความสะอาดคราบเศษอาหารได้ดีกว่าขนแปรงอ่อนนุ่มแล้ว แต่การใช้แปรงขนแข็งนี้ อาจทำให้คอฟันสึกไปด้วยในขณะที่แปรงฟัน
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่อแปรงฟันผิดวิธีคือแปรงแบบถูกไปมา ขนสีฟันที่แข็งจะยิ่งทำให้ฟันสึกมากขึ้น ทำให้เกิดอันตรายต่อเหงือกและผิวเคลือบฟันได้และหลายคนคงชื่นชอบกับการใช้แปรงสีฟันชนิดอ่อนนุ่ม มากกว่าแปรงสีฟันชนิดแข็ง เพราะขนแปรงที่อ่อนนุ่ม สามารถทำความสะอาดบริเวณซอกฟันและซอกเหงือกได้ดีหรือไม่ก่อให้เกิดอันตราย เหมาะสมกับวิธีแปรงฟันที่แนะนำคือวิธีแปรงฟันแบบขยับปัด แต่ถ้าชื่นชอบแปรงสีฟันชนิดปานกลางก็ขอให้ระวังอันตรายที่อาจจะเกิดขึ้นกับเหงือกและฟันได้ เช่น คอฟันสึก เหงือกร่น ซึ่งอาจจะมีวิธีการป้องกันคือไม่ควรใช้วิธีการแปรงฟันแบบทั่วไป ควรค่อยๆแปรงเบาเบา อย่ารีบร้อน ค่อยๆขยับแปรงสีฟันสั้นๆ ทีละ 2-3 ซี่ อย่าแปรงแรงแบบลากยาวเพราะจะทำให้คอฟันสึกได้
สำหรับแปรงสีฟันนั้น หลังจากแปรงฟันเสร็จเรียบร้อยแล้วเราควรล้างขนแปรงให้สะอาด ปราศจากคราบยาสีฟันหรือฟองปล่อยให้น้ำไหลผ่านบริเวณขนแปรง การวางแปรงสีฟันควรวางในลักษณะหัวแปรงตั้งขึ้นและปล่อยให้ขนแปรงแห้งสนิทก่อนการใช้งานครั้งต่อไป ในกรณีมีที่มีแปรงสีฟันหลายด้าม ควรวางแยกกันเพื่อป้องกันการปนเปื้อนของเชื้อโรคและไม่ควรเก็บแปรงสีฟันในภาชนะที่ปิดสนิทเป็นเวลานานเพราะอาจทำให้เกิดความชื้น เมื่อแปรงสีฟันเปียกหลังจากการใช้งานอาจจะเอื้อต่อการเจริญเติบโตของเชื้อโรค
อย่างไรก็ตาม เราควรเปลี่ยนแปรงสีฟันทุก 3-4 เดือน ไม่ว่าจะใช้แปรงสีฟันประเภทไหน ย่อมเกิดการสึกหรอได้ตามระยะเวลาการใช้งาน ซึ่งอายุการใช้งานของแปรงสีฟันจะอยู่ที่ประมาณ 3-4 เดือนอาจจะขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่นๆร่วมด้วย เช่น ใช้แปรงสีฟันบ่อยแค่ไหน ลักษณะการใช้งานแปรงสีฟัน และอายุของผู้ใช้งาน หมั่นสังเกตลักษณะแปรงสีฟันอย่างสม่ำเสมอ เพราะการใช้งานแปรงสีฟันที่เสื่อมสภาพ อาจเป็นแหล่งสะสมของเชื้อโรคทำให้ทำความสะอาดฟันและช่องปากได้ไม่ทั่วถึงนั่นเอง เพราะฉะนั้น การเลือกแปรงสีฟันอย่างเหมาะสมจะช่วยเสริมสร้างสุขภาพช่องปากและฟันที่ดีและควรแปรงฟันวันละ 2 ครั้ง ประมาณครั้งละ 2 นาทีและใช้ไหมขัดฟันร่วมด้วยเป็นประจำ สิ่งสำคัญในการเลือกแปรงสีฟัน ควรคำนึงถึงประสิทธิภาพในการช่วยกำจัดคราบแบคทีเรียและจุลินทรีย์ในช่องปากอันเป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคฟันผุ
ทางคลินิกเราอยากให้ทุกคนหันมาใส่ใจรักษาความสะอาดของสุขภาพช่องปากและฟัน เพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนเกี่ยวกับสุขภาพช่องปากและเป็นการลดปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพช่องปากและฟัน เพื่อให้เราสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างเต็มที่และยังส่งผลให้เกิดคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นอีกด้วย
